EŞEYE (CİNSİYETE) BAĞLI KALITIM
İnsanlarda 46 kromozom (2n = 46) bulunur. Bu kromozomlardan bir çifti cinsiyete ait özelliklerin ortaya çıkmasını kontrol ederken, diğer 22 çift kromozomda vücut karakterlerinin ortaya çıkmasını sağlayan genleri bulundurur.İnsanlarda X, Y kromozomu olmak üzere iki cinsiyet kromozomu bulunur. Bu kromozomlardan Y kromozomunu taşıyan bireyler erkek, Y kromozomu bulun¬durmayan bireyler dişi olur. Bu durum şöyle izah edilebilir;Cinsiyet kromozomlarında (X, Y) cinsiyetten başi bazı vücut karakterlerinin bu kromozomlar üzerir taşınmasına cinsiyete bağlı kalıtım denir.
X kromozomunda taşınan karakterler
Ortak özellikleri:
- Resesif genle aktarırlar.
- Erkek bireylerde görülme oranı dişilere göre dahafazladır. Çünkü erkek bireylerin tek X kromozomu olduğundan bu genin etkisini bastırabilecek gen yoktur. Dişi bireylerde bu hastalıklar ancak homo-
zigot durumda ortaya çıkar. Bu anlatılanları şu şekilde sematize edebiliriz;
X kromozomu ile taşınan ve bizim bilmemiz gereken iki karakter vardır. Bunlar
1. Renk körlüğü (r)
2. Hemofili hastalığıdır, (h)
1. Renk körlüğü: Kırmızı, sarı, yeşil gibi renkleri ayırt edememe hastalığıdır. Kalıtsal bir karakter olup, oğul döllere aktarılabilir. Şimdilik tedavisi yoktur.
2. Hemofili hastalığı: Kanın pıhtılaşmaması hastalı¬ğıdır. Bu hastalık dişi bireylerde öldürücüdür. Şimdilik bu hastalığın da tedavisi yoktur.
Y kromozomu ile taşınan karakterler
Bu karakterleri oluşturan genler Y kromozomunda olduğu için sadece bu karakterler erkek bireylerde orta¬ya çıkar. Çünkü dişilerde Y kromozomu yoktur.
örnek:
- Kulak kıllıhğı
- İkinci ve üçüncü ayak parmaklarının bitişik olması
- Balık pulluluğu